In zijn nieuwe voorstelling Poetic Licence duikt regisseur en acteur Michaël Bloos in het leven van van de Britse toneelschrijver Joe Orton en diens partner, collega en moordenaar Kenneth Halliwell. Net als in zijn eerdere voorstellingen gaat Bloos’ op zoek naar de grens tussen gekte en normaliteit.
Ela Çolak6 juli 2022, 17:06
Acteur en regisseur Michaël Bloos (34) is opgegroeid met zijn moeder en twee bipolaire vaders, wier mentale worstelingen en psychosen een allesbepalende indruk op hem hebben gemaakt. Zijn fascinatie voor ‘waanzin’ heeft Bloos in verschillende kunstvormen gegoten, zo maakte hij in 2020 de veelgeprezen theatervoorstelling Istanbul, bericht van de andere kant, waarin hij verhaalt over zijn vader die in de miljoenenstad Istanbul een psychose kreeg en vermist raakte. De voorstelling is onderdeel van Bloos’ meerjarig project ‘Universum van de Waanzin’, dat hij uitbreidde met een radiodocumentaire (Naar Istanbul, 2020) en een ervaringsinstallatie over psychosen.
Terwijl er in het Beautiful Distress House op de NDSM-werf in Amsterdam Noord volop wordt gewerkt aan het dynamische decor van zijn nieuwe voorstelling Poetic Licence, vertelt Bloos openlijk dat hij ‘gigantisch bang’ is om zelf de controle te verliezen. ‘Dat wordt wel minder, en ik merk dat kunst een houvast voor mij biedt. Daarbinnen kan ik kaders vinden om mezelf te laten gaan, eigenlijk gecontroleerd te vliegen. Ik vind niet dat theater of kunst therapie moeten zijn, maar het is voor mij wel een manier om ermee om te gaan en het hierover te kunnen hebben.’
Grens tussen gek en normaal
De voorstelling Poetic Licence, vanaf vrijdag te zien op het Over het IJ Festival in Amsterdam en later dit jaar op een tournee langs theaters, is gebaseerd op het enerverende leven van de Britse toneelschrijver Joe Orton en diens partner, collega en moordenaar Kenneth Halliwell. De twee geliefden namen de seksuele moraal in de jaren zestig veelvuldig op de hak, toen homoseksualiteit in het Verenigd Koninkrijk nog strafbaar was. Ze maakten bovendien furore met hun practical jokes, zo stalen ze boeken die ze bewerkten met seksueel getinte plaatjes en teksten, in de hoop bibliotheekbezoekers te choqueren. Het leverde ze een maandenlange celstraf op, die ze volgens Orton vooral vanwege hun geaardheid werd opgelegd.
Het repressieve seksuele klimaat, hun promiscuïteit en de uiteindelijke psychose van Halliwell die in 1967 tot de dood van Orton en Halliwells zelfmoord leidde, sluit naadloos aan bij Bloos’ zoektocht naar de grens tussen gekte en normaliteit. Bloos: ‘Orton was een schrijver die met zijn grappen en provocerende toneelstukken de norm aan de kaak stelde. Daarnaast leefde Orton in een tijd waarin homoseksualiteit als mentale aandoening werd aangeduid in het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM). Die verschuiving van de norm en het classificeren van gekte intrigeert me enorm. Dan vraag ik me af: wat staat er nu in de DSM en staat er over honderd jaar misschien niet meer in?’
Aan regisseur, toneelschrijver en goede vriend Frank Siera vertrouwde Bloos de toneeltekst toe, die met muzikaliteit de geplaagde geesten van Joe en Kenneth vanuit hun krappe woning in Londen naar hun noodlot leidt. Zelf nam Bloos ditmaal de regie in handen, een rol waarvan hij naar eigen zeggen een betere speler wordt. ‘Ik heb me nooit alleen maar acteur gevoeld, ik houd enorm van creëren. En ik leer over spelers wanneer ik regisseer en veel over regisseren wanneer ik speel. Daarom wil ik graag dat die twee in balans zijn, het allebei kunnen doen. Als ik alleen maar het een of het ander doe, word ik gek.’
Poetic Licence, 8/7 t/m 10/7 op Over het IJ Festival, dit najaar in diverse theaters. Istanbul, bericht van de andere kant (reprise), 15/7 t/m 17/7, Beautiful Distress House, Amsterdam. Installatie Echo’s van Istanbul, 15/7 t/m 31/7, Beautiful Distress House, Amsterdam.
OVER HET IJ FESTIVAL
Van 8 t/m 17 juli staat de 30ste editie van het locatietheaterfestival Over het IJ in Amsterdam-Noord. Naast theatervoorstellingen van nieuwe en gevestigde makers is er een dagelijkse ‘Talkshow’, waarin buurtbewoners, theatermakers en experts actuele thema’s bespreken. In dertien zeecontainers toont jong talent een mini-locatievoorstelling of -installatie. Het laatste weekend worden verschillende voorstellingen getolkt door Schrijftolken en Tolken Nederlands Gebarentaal.
